O zaburzeniu

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest zaburzeniem zdrowotnym, na które składają się trzy grupy objawów: zaburzenia koncentracji uwagi, nadruchliwość i nadmierna impulsywność. Objawy te są wyzwaniem dla rodziców i nauczycieli, a samemu dziecku często utrudniają naukę szkolną i nawiązywanie prawidłowych relacji z rówieśnikami. Niestety rozpoznanie ADHD często łączy się też z współwystępowaniem innych zaburzeń: specyficznych trudności w nauce (dysleksja, dysgrafia), problemów z zachowaniem, niskiej samooceny, depresji. Nadpobudliwe dzieci często nie pracują na miarę swoich możliwości, co sprawia, że są gorzej oceniane i często kończą karierę szkolną znacznie poniżej swoich możliwości. Jednocześnie dzieci z ADHD są normalni i mogą cieszyć się dzieciństwem i szalonym okresem dojrzewania pobobnie jak ich rówieśnicy. Oznacza to, że poza problemami związanymi z występowaniem objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej, chłopcy i dziewczęta z ADHD są zwyczajnymi dziećmi, które mogą zachowywać się grzecznie i od czasu do czasu prezentować niepożądane zachowania. Umiejętność trafnego odróżniania objawów od zachowań niepożądanych jest niezbędna, gdy mamy do czynienia z dzieckiem lub nastolatkiem z ADHD, gdyż za objawy, które są niezależne od dziecka nie wolno karać. Skuteczna pomoc dziecku z ADHD zawiera zarówno wsparcie w momentach gdy problemy z koncentracją, nadruchliwość i znaczna impulsywność utrudniają mu funkcjonowanie, jak i wyciąganie normalnych konsekwencji w przypadku nieposłuszeństwa, czy celowego łamania reguł. Choć rozoznanie ADHD to nie katastrofa czy koniec świata, na pewno jednak zmienia ono życie rodziców. Wynika to stąd, że dzieci i nastolatki z ADHD potrzebują znacznie więcej wsparcia i obecności rodziców niż ich rówieśnicy.

Leczenie

Większość wytycznych leczenia ADHD wskazuje aby przed decyzją o zastosowaniu leczenia farmakologicznego, zastosować metody niefarmakologiczne: zmienić cały system wychowania i nauczania, wprowadzić sposoby zamian zachowań niepożądanych dziecka (metody terapii behawioralnej), a dopiero jak okażą się nieskuteczne rozważyć dołączenie leczenia farmakologicznego (od tej zasady są jednak wyjątki, gdzie leczenie farmakologiczne włącza się od początku). Badania naukowe dowodzą, że najlepsze rezultaty w przypadku leczenia ADHD osiąga się właśnie dzięki technikom poznawczo- behawioralnym. Podstawowym elementem terapii ADHD jest psychoedukacja i poradnictwo oraz trening umiejętności wychowawczych. Bardzo skuteczną i atrakcyjną grupą metod są warsztaty umiejętności rodzicielskich (lub nauczycielskich). Są one oparte na założeniach terapii behawioralnej i uczą osoby dorosłe pracujące z dziećmi skutecznych metod zmniejszania trudności związanych z objawami zaburzeń uwagi, nadruchliwości i impulsywności oraz metod modyfikacji trudnych i niepożądanych zachowań. Z pełnym przekonaniem można powiedzieć, że warsztat umiejętności rodzicielskich jest czymś, "co należy sie" każdemu rodzicowi dziecka z ADHD

(na podstawie materiałów "Warsztaty dla Dobrych Rodziców", Kołakowski, Jerzak, Pisula Grzechowniak).

Rodziców dzieci z ADHD zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą Warsztatów dla Dobrych Rodziców ("Praca z Trudnym Dzieckiem").

O zaburzeniu

Zaburzenia lękowe są jednym z najczęstszych powodów zgłaszania się dzieci i młodzieży do psychiatrów i psychologów. Zależnie od autorów ich rozpowszechnienie wynosi od 5% do 20% wśród dzieci i młodzieży. Za rozwinięcie się zaburzeń lękowych zazwyczaj odpowiada szereg wzajemnie powiązanych czynników zarówno po stronie biologicznej (geny), jak i środowiskowej i osobowościowej.

Sama obecność lęku nie stanowi o obecności zaburzenia. Pojawiające się u dzieci lęki o nasileniu, które nie dezorganizuje zachowania, są zjawiskiem rozwojowym. Zaburzenia lękowe diagnozujemy wtedy, jeśli spełniają one określone kryteria, przede wszystkim zawiązane z zaburzeniem funkcjonowania i deficytami w zakresie adaptacyjnego radzenia sobie z tą nieprzyjemną emocją. Doświadczaniu silnego lęku towarzyszą często doznania somatyczne (takie jak np. bóle brzucha, nudności, pocenie się, przyspieszone bicie serca, zaciskanie gardła, parcie na pęcherz), które często nie są łączone z odczuwaną emocją, ale mylnie interpretowane jako problemy natury medycznej. Często to z ich powodu dzieci i/lub rodzice zaczynają poszukiwać pomocy.

Zaburzenia lękowe to cała grupa zaburzeń, które różnią się między sobą zarówno względem treści, jak i objawów, jednak ich wspólnym mianownikiem jest silne uczucie lęku, z którym pacjent nie potrafi sobie inaczej poradzić jak przez rozwinięcie dezadaptacyjnych zachowań zazwyczaj o charakterze unikowym. Życie z zaburzeniami lękowymi wiąże się z dużym cierpieniem i często z rezygnacją z wielu ważnych i pożądanych aktywności.

O terapii

Zaburzenia lękowe należą do tej grupy problemów, w których psychoterapia jest rekomendowanym elementem leczenia. W niektórych przypadkach konieczne jest połączenie jej z farmakoterapią, gdyż czasem poziom lęku jest tak wysoki, że uniemożliwia rozpoczęcie pracy terapeutycznej. CBT posiada wiele użytecznych i sprawdzonych metod radzenia sobie z zaburzeniami lękowymi oraz sporo badań naukowych potwierdzających ich skuteczność. Praca z lękiem, niezależnie od rodzaju zaburzenia obejmuje: podniesienie świadomości dotyczącej samego charakteru lęku i rozpoznawaniu jego sygnałów, zmianę w obrębie myślenia i oceniania źródeł odczuwanego zagrożenia oraz zmianę dotychczasowych nieadaptacyjnych zachowań. W pracy z lękiem niezwykłą rolę odgrywają rodzice, którzy mogą pełnić znaczącą rolę zarówno w podtrzymywaniu zachowań lękowych u dzieci, jak i w ich wygaszaniu. Dlatego są oni zazwyczaj włączani w proces terapeutyczny.

O zaburzeniu

Tiki są traktowanego jako zjawisko przemijające i niegroźne. Polegają one na mimowolnych, czyli niezależnych od woli, szybkich, nagłych, krótkotrwałych, skoordynowanych i nierytmicznych skurczach mięśni jednej lub więcej części ciała, występujących na podłożu prawidłowej czynności ruchowej (tzw. tiki ruchowe) lub mimowolnym, szybkim, nagłym, krótkotrwałym wydawaniu dźwięków lub słów (tzw. tiki wokalne).

Najczęstszą (4-24% dzieci w wieku szkolnym) i jednocześnie najłagodnieszą postacią zaburzeń tikowych są tiki przemijające. Zaburzenie takie trwa nie dłużej niż 12 miesięcy i ustępuje samoistnie.

Techniki terapii poznawczo- behawioralnej przynoszą dobre rezultaty w radzeniu sobie z tikami. Należy jednak pamiętać, że poddaje się terapii tylko te tiki, które przeszkadzają dziecku.

Zespół Gilles de la Tourette’a

O zaburzeniu

Czasem zaburzenia tikowe przyjmują postać przewlekłą lub rozwijają się w ciężką postać zaburzenia zwaną Zespołem Gilles de la Tourette'a. Zespół ten to charakteryzuje się licznymi tikami ruchowymi oraz jednym lub więcej tikami głosowymi, występująceymi w jakimś czasie w okresie trwania zaburzenia, lecz niekoniecznie jednocześnie. Tiki wówczas występują wiele razy w ciągu dnia, niemal każdego dnia, dłużej niż rok, bez remisji trwającej dłużej niż dwa miesiące. Zespół Tourette'a ze względu na swą stygmatyzującą postać najczęściej poddaje się terapii.

Terapia

Terapia zespołu Tourette'a wymaga dużego zaangażowania ze strony dziecka oraz zrozumienia i współpracy ze strony rodziców. Przy takim zaangażowaniu efekty są widoczne, choć niezwykle ważnym elmentem pozostaje też dobra edukacja otoczenia dziecka, by pomóc dziecku z zespołem Tourette'a normalnie funkcjonować i czerpać satysfakcję z codziennego życia.

Terapia poznawczo- behawioralna posiada udowodnioną skuteczność w leczeniu zaburzeń tikowych i przynosi bardzo dobre rezultaty. Często konieczna jest również praca z rodziną tikającego dziecka, gdyż zaburzenia tikowe, często mają swój aspekt emocjonalny. Nierzadko również rodzice, postępując w najlepszej wierze, wzmacniają objawy u dziecka.

„OCD jest (…) jednym z niewielu zaburzeń, w którym psychoterapia, a dokładnie psychoterapia poznawczo - behawioralna ma pozycję bezdyskusyjną - nie jest jedną z metod, po które warto sięgnąć, ale sposobem postępowania jednoznacznie zalecanym…” (prof. dr hab. med. Tomasz Wolańczyk)

O zaburzeniu

Zaburzenie obsesyjno- kompulsyjne ( z angielskiego OCD), czyli inaczej nerwica natręctw jest zaburzeniem stosunkowo częstym i przyjmuje się, że występuje u 1-2% populacji. Dotyczy ono zarówno dorosłych, jak i adolescentów oraz dzieci i jest źródłem cierpienia nie tylko dotkniętych nim osób, ale także ich rodzin. Należy do zaburzeń lękowych i objawia się występowaniem obsesji lub/i kompulsji, które powodują duży dyskomfort i mają negatywny wpływ na funkcjonowanie osoby. Obsesje to inaczej myśli natrętne, które wdzierają się do świadomości wbrew woli osoby i są nieakceptowane. Kompulsje natomiast należą do tak zwanych czynności natrętnych i definiowane są jako powtarzające się zachowania lub akty psychiczne, które podejmowane są w celu redukcji niepokoju. Ich charakterystyczną cechą jest powtarzalność i stereotypowy charakter oraz subiektywne poczucie przymusu ich wykonania, nawet w obliczu poczucia nadmierności i irracjonalności.

Terapia

Badania dowodzą, że najbardziej skuteczne w leczeniu zaburzeń obsesyjno- kompulsywnych są techniki behawioralne stosowane samodzielnie lub w połączeniu z technikami poznawczymi. Warto jednak zaznaczyć, że metody te bazują na współpracy pacjenta i ich skuteczność w dużej mierze zależy od motywacji i zaangażowania osoby z OCD. W przypadku dzieci ogromną rolę odgrywa psychoedukacja rodziców oraz ich wsparcie w procesie leczenia. Terapeuta udziela wyczerpujących informacji na temat mechanizmu choroby zarówno pacjentowi jak i jego rodzinie, a potem planuje ćwiczenia do wykonania w gabinecie oraz pomiędzy sesjami terapeutycznymi.

O zaburzeniu

Depresja należy do najczęściej diagnozowanych zaburzeń nastroju u dzieci i młodzieży. Jej rozpowszechnienie u dzieci szacuje się na około 1-2%, ale już w przypadku nastolatków statystyki sięgają nawet 30%. Jej podstawowe objawy przypominają te, które obserwujemy u osób dorosłych, jednak im młodsze dziecko, tym mogą być one mniej specyficzne. Wiąże się to w dużej mierze z poziomem rozwojowym oraz umiejętnościami dziecka w rozpoznawaniu i komunikowaniu swoich stanów emocjonalnych. To co przede wszystkim może wskazywać na to, że dziecko cierpi na depresję, rozumianą jako chorobę, to długotrwale (więcej niż dwa tygodnie) utrzymujący się obniżony nastrój, apatia, utrata zainteresowań, zwiększona męczliwość, zobojętnienie, zaburzenia snu lub/ i łaknienia, pogorszenie koncentracji. Objawom depresyjnym mogą współtowarzyszyć objawy lękowe. Depresja jest źródłem dużego cierpienia oraz przyczyną znacznego obniżenia poziomu funkcjonowania. Jest poważnym zaburzeniem, którego nie wolno ignorować. Depresja wiąże się ze znacząco większym ryzykiem samobójstwa.

Terapia

Psychoterapia jest niezwykle ważnym elementem leczenia depresji, szczególnie w przypadku młodszych dzieci, dla których dostępny jest mniejszy wybór leków niż dla osób dorosłych i których leczenie farmakologiczne często łączy się z wieloma obawami ze strony rodziców. Niemniej jednak nasilone objawy depresji są często wskazaniem do rozpoczęcia leczenia od farmakoterapii, służącej wówczas podniesieniu nastroju na tyle, by umożliwić w ogóle pracę terapeutyczną, wymagającą pewnego poziomu energii i zaangażowania ze strony osoby rozpoczynającej terapię. Psychoterapia poznawczo- behawioralna jest sposobem radzenia sobie z depresją o szeroko udowodnionej skuteczności. Jej podstawowe techniki jednakże sprawdzają się lepiej u dzieci, które osiągną już pewien poziom rozwoju poznawczego. Znajdują zatem większe zastosowanie w pracy z nastolatkami i młodymi dorosłymi. Terapia depresji u młodszych dzieci opiera się w większym stopniu na objęciu tym procesem otoczenia dziecka oraz na elementach psychoedukacji i podnoszenia różnorodnych kompetencji emocjonalnych i komunikacyjnych .

O zaburzeniu

Mutyzm selektywny (wybiórczy) to zaburzenie, które ze względu na swój charakter, często bywa niedoceniane przez środowisko. Polega ono na trwałej niemożności mówienia w wybranych sytuacjach społecznych, u podstaw czego leży intensywny lęk przed mówieniem do kogoś lub pozwoleniem, by ktoś usłyszał „twój” głos. Charakterystyczne jest to, że dziecko posiada prawidłowy poziom rozumienia mowy, i wystarczający poziom kompetencji w komunikowaniu się za jej pomocą. Zazwyczaj zaobserwować można, pełną komunikację werbalną z rodzicami i rodzeństwem (lub wybranymi członkami rodziny) przy całkowitym jej braku poza środowiskiem rodzinnym. Mutyzm często mylony jest z nieśmiałością lub odbierany jako bierny opór. Ponieważ mutyzm należy do tych zaburzeń, które nie przeszkadzają innym, zdarza się, że osoby cierpiące na to zaburzenie zbyt późno/ albo wcale nie otrzymują koniecznej pomocy. W wyniku tego dzieci z mutyzmem zazwyczaj kończą edukację znacznie poniżej swoich możliwości intelektualnych i mają problem z rozwinięciem prawidłowych umiejętności społecznych. Jako nieszczęście należy uznać fakt, że nazbyt często środowisko szkolne interpretuje milczenie jako grzeczność i nie sygnalizuje go rodzicom jako problem wymagający interwencji specjalisty. Tymczasem jest to zaburzenie lękowe, w którym niemówienie jest sposobem na kontrolę własnego lęku.

Terapia

Mutyzm selektywny, podobnie jak inne zaburzenia lękowe, jest wskazaniem do psychoterapii. Terapia poznawczo-behawioralna jest jednym z najskuteczniejszych i przynoszących stosunkowo szybkie efekty, sposobów pracy z dzieckiem. Warto podkreślić, że mutyzm wybiórczy jest szczególnie podatny na terapię w początkowym stadium objawów. Im dłużej zaburzenie się utrwala, tym dłużej trwa terapia. Praca terapeutyczna z dzieckiem opiera się w dużej mierze na oddziaływaniach behawioralnych, uwzględniających w znacznym stopniu jego środowisko. Polega na stopniowym i zaplanowanym oswajaniu dziecka z używaniem swojego głosu w obecności obcych osób. Niezwykle ważną rolę odgrywa również zrozumienie istoty tego zaburzenia i mechanizmów je podtrzymujących. Wspieranie dziecka w walce z mutyzmem wymaga cierpliwości, bo bardzo łatwo o błędy, które mogą nasilać problem. Należą do nich m.in.: naciskanie dziecka by się odezwało, wyśmiewanie go, żartowanie, złoszczenie się na nie, że nie mówi, przypisywanie jego objawom celowości i złośliwości.

Opis pojawi się niebawem :)

Opis pojawi się niebawem :)

Jeśli z Twoim dzieckiem dzieje się coś niepokojącego, może się zdarzyć, że czujesz się winny lub zastanawiasz się, co zrobiłeś nie tak. Jeśli Twoje dziecko ma ADHD, sprawia trudności wychowawcze lub jest mocno zbuntowanym nastolatkiem, masz prawo nie radzić sobie zarówno z problemami jakie stwarza jak i z własnymi uczuciami.

Pamietaj, że nigdy nie jest za późno by zwrócić się o pomoc!

CBT daje narzędzia do zmiany zachowania dziecka, jednak wymaga też zmiany w myśleniu i zachowaniu rodziców. Wychowanie dziecka to jedno z najważniejszych i jednocześnie najtrudniejszych zadań przed jakimi stają rodzice. Pamiętajmy, że do pomocy dziecku w pokonaniu jakichkolwiek problemów czy kryzysów potrzebne jest nasze zaangażowanie i współpraca. Psycholog to nie ktoś kto "naprawia" ludzi: dzieci, czy też rodziców. Można powiedzieć, że jest to ktoś, kto pomaga znaleźć taki sposób funkcjonowania, który wszystkim przyniesie ulgę i korzyści.

Inaczej niż w przypadku młodszego dziecka, nastolatkowie oraz młodzi dorośli, mogą sami poszukiwać  pomocy psychologicznej.

Jeśli coś Cię niepokoi, czujesz się źle, konflikty w domu są nie do wytrzymania, być może zdecydujesz się na wizytę u psychologa. Pamiętaj, że zwracając się do gabinetu, możesz liczyć na szacunek, poważne potraktowanie Twoich problemów i określoną przez etykę zawodową- dyskrecję. Psycholog ma pokazać Ci możliwe opcje rozwiązań, określić czy Twoje złe samopoczucie nie wymaga bardziej kompleksowej pomocy. Nie podejmie za Ciebie jednak żadnej decyzji. Jeśli trafiłeś na tę stronę z jednego z poniższych powodów, na pewno znajdziesz tu profesjonalną pomoc:

• konflikty z rodzicami, niemożność wytrzymania w domu
• lęki
• niepokojące objawy somatyczne, które nie mają podłoża medycznego, takie jak m. in.: bóle głowy, zasłabnięcia
• problemy z realizacją swoich celów i podejmowaniem decyzji, zwłaszcza tych, jakich oczekuje już od Ciebie Twoje otoczenie
• problemy z nawiązywaniem relacji
• problemy z nastrojem
• objawy mogące świadczyć o zaburzeniu wymagającym leczenia, np.: natrętne myśli i/lub czynności, przygnębienie i smutek
• tiki

Psycholog to nie ktoś kto "naprawia" ludzi: dzieci, czy też rodziców. Można powiedzieć, że jest to ktoś, kto pomaga znaleźć taki sposób funkcjonowania, który wszystkim przyniesie ulgę i korzyści.